هر جسمی که بتواند از ورود جرم، سرما و گرما جلوگیری کند، عایق یا پوشش گفته می شود. امروزه استفاده از عایق در ساخت وساز کاربرد فراوانی دارد. معمولاً عایق ها به سه دسته تقسیم بندی می شوند که عبارت است از:
حرارتی: مانع از انتقال و عبور انرژی می شود.
رطوبتی: از جذب و انتقال رطوبت جلوگیری می کند.
صوتی: به این صورت است که از ورود و خروج صدا به فضای داخلی جلوگیری می کند.
عایق حرارتی چیست؟
این عایق ها به گونه ای ساخته می شوند که از هدر رفتن میزان زیادی از رسانایی حرارت جلوگیری می کنند. پس به این ترتیب عایق حرارتی باعث می شود که به میزان زیادی انرژی گرمایی ذخیره شده و هدر نرود.
اگر به هر علتی عایق های استاندارد در ساختمان ها استفاده نشود، مجبور می شویم که سالانه هزینه های زیادی را برای مصرف سوخت و برق تقبل کنیم. پس لازم است که در ساختمان سازی، نکات و اصول مقررات رعایت شود و عایق بندی به طور صحیح انجام گیرد.
انواع عایق حرارتی
عایق های حرارتی به چند نمونه تقسیم بندی می شوند که هر کدام از آن ها خصوصیات منحصر به فرد خود را دارند که عبارت است از:
پشم شیشه
پشم سنگ
ایزوهم
الاستومری
پلی استایرن
لاستیکی
پرلیت
تخته های فیبری
عایق حرارتی پشم شیشه
عایق پشم شیشه، از قدیمی ترین عایق های حرارتی است که به ندرت از آن استفاده می شود. ساختار اصلی آن، الیاف نازک شیشه ای کندسوز است که با عث می شود از گسترش آتش در هنگام آتش سوزی جلوگیری کند.این نوع عایق ها وزن سبکی دارند و به آسانی نصب می شوند.
خصوصیات پشم شیشه
خواص فیزیکی: این نوع عایق ها به وسیله یک لایه ی نازک نایلون یا آلومینیوم پوشانده می شوند که مانع از جذب رطوبت شود. به هم پیوستگی الیاف موجود در ساختار آن سبب می شود که مقاومت کششی بیشتری نسبت به مقاومت فشاری و خمشی داشته باشد. از طرفی مقاومت مکانیکی پشم شیشه در حد متوسط است.
خواص شیمیایی: سیلیکات موجود در الیاف پشم شیشه، باعث شده است که از خواص شیمیایی برخوردار باشد.
عایق حرارتی پشم سنگ
در فرآیند تولید این نوع عایق ها، سنگ بازالت حاصل از آتش فشان ها به کار رفته است؛ به همین علت به آن ها عایق پشم سنگ گفته می شود. عایق پشم سنگ در مقابل حرارت بالا (تا دمای 750 درجه ی سانتی گراد) بسیار مقاوم هستند. به همین علت در پالایشگاه ها، نیروگاه ها، لوله های حجیم صنعتی و همچنین صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارد. ساختار این نوع عایق ها به این صورت است که آب و رطوبت را جذب نمی کنند؛ در نتیجه رشد قارچ، کپک و حشرات در آن ها امکان پذیر نیست.
عایق حرارتی ایزوهم
یکی از پیشرفته ترین و به روزترین عایق ها، عایق حرارتی ایزوهم است؛ زیرا در فرآیند تولید آن الیاف نانو به کار رفته است. در هنگام نصب آن ها به زیرسازی احتیاج ندارد به علت این که ضخامت کمی دارند. خصوصیات بارز و منحصر به فرد این نوع عایق ها عبارت است از:
طول عمر و ضریب هدایتی بالا
مقاومت بالا در مقابل خاک و آب
عدم نیاز به زیرسازی
انعطاف پذیری بالا
غیرقابل اشتعال
سازگار با انواع ملات
عایق حرارتی الاستومری
عنصر اصلی تولید این ورق لاستیکی، ماده نیتریل می باشد که سبب می شود خاصیت ارتجاعی و انعطاف پذیری بسیاری داشته باشد. عایق الاستومری وزن سبکی دارد از آن به عنوان عایق حرارتی و صوتی نیز استفاده می کنند و همچنین مانع از نفوذ آب نیز می شود.
در پوشش های تأسیساتی انواع لوله ها، سوله ها، مخازن و صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارند، قیمت آن نسبت به پشم شیشه گران تر است و در بعضی مواقع استفاده از آن ها از لحاظ اقتصادی به صرفه نمی باشد.
عایق حرارتی پلاستیکی
عناصر اصلی تولید این عایق ها پلی اتیلن، فنولیک و پلی وینیل کلراید، اوره فرم آلدئید، نیتریل فوم و پلی یورتان می باشد. عایق های پلاستیکی به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند که هر کدام از آن ها خصوصیات منحصر به فرد خود را دارند ولی وزن سبک و نصب آسان در میان همه ی آن ها یکسان می باشد.
عایق حرارتی پرلیت
این عایق ها از سنگ های آتشفشانی ساخته می شوند. بالا بودن محتوای آب سنگ های قابل استفاده در هنگام ساخت عایق حرارتی پرلیت سبب می شود که مقادیر بسیاری حفره های هوا ایجاد شود تا در هنگام گرم شدن سنگ کمک کند. این حفره های هوا، باعث می شود که پرلیت از عایق بالایی برخوردار باشد و در مقابل حرارت های بالا مقاومت داشته باشد. در ساده ترین حالت، این ماده به شکل گچی سفید رنگ است ولی عمدتاً به شکل گرانول می باشد.
برای جلوگیری از انتقال هوا به دیوارها، سقف ها و فونداسیون ها از عایق پرلیت کاربرد فراوانی دارد. در مقایسه با دیگر عایق ها، هزینه های گرمایشی و سرمایشی کمی دارند و همچنین در حفاظت از محیط زیست بسیار کاربرد دارد.
عایق حرارتی پلی استایرن
برای تولید این عایق ها، پلی استایرن اکسترود استفاده شده است. در هنگام ساخت سقف های تیرچه و بلوک، دیوارهای دو جداره و سردخانه ها، عایق پلی استایرن کابرد گسترده ای دارد؛ زیرا در برابر آب بسیار مقاوم هستند و پوسیده نمی شوند. یکنواخت بودن سطح عایق XPS سبب می شود که نسبت به دیگر عایق ها در برابر خزش بسیار مقاوم باشد. قابلیت برش از دیگر ویژگی های این عایق حرارتی است که در اندازه های دلخواه برش داده می شود.
عایق حرارتی تخته های فیبری
چوب، رسانای حرارتی بسیار پایین و ظرفیت گرمایی بالایی دارد که در مقابل نواسانات دما بسیار مقاوم هستند. این ویژگی هایی را که به آن اشاره کردیم باعث می شود که فضای داخلی را در هوای سرد، گرم و در هوای گرم، خنک نگه دارد. به تأخیر انداختن افزایش دمای ساختمان در 10 ساعت و یا بیشتر باعث می شود که نسبت به موادی با چگالی کم مانند فوم، پشم معدنی یا فایبرگلاس که به سرعت گرم می شوند مزیت های فراوانی داشته باشد.